De Leesplank. Aflevering 9

10 september 2019

Horen met mijn ogen.
Anneke Arts-Theunissen

Levensverhaal van een dove vrouw die met een CI weer leert horen

Anneke Arts-Theunissen (1943) was bijna vijftig jaar van haar leven doof. Vanaf haar tweeënzestigste jaar kan ze dankzij een cochleair implantaat weer horen. Hoe het haar lukte om een zo normaal mogelijk leven te leiden tijdens die halve eeuw doofheid, hoe ze de geluiden met haar cochleair implantaat heeft leren horen en nu ervaart, kun je lezen in haar boek Horen met mijn ogen. 

De auteur groeide op in een groot boerengezin in een dorpje in het oosten van Noord-Brabant. Haar ouders konden weinig aandacht aan haar toenemende doofheid besteden en rond haar twaalfde jaar verstond ze niemand meer. Ze leerde zichzelf liplezen, waar ze heel goed in werd en had zichzelf erbij neergelegd dat ze nooit meer zou kunnen horen. Dankzij spraakafzien en haar grote aanpassingsvermogen functioneerde ze redelijk.

Haar doofheid deed haar in de puberteit veel verdriet, maar ze kon er met niemand over praten. Tussen haar achttiende en twintigste jaar had ze hoortoestellen geprobeerd. Die hielpen haar niet, ze kreeg er alleen maar hoofdpijn van. Later, toen de techniek beter was, heeft ze wel hoortoestellen gedragen, waar ze steun aan had in één-op-één gesprekken. Op haar twintigste vertelde een specialist haar dat aan haar gehooraandoening niets te doen was. Een enorme domper, waar ze het maar mee moest doen.
Ze trouwde met haar grote liefde Jan, die altijd rekening met haar doofheid hield. Ze gingen in Boxmeer wonen en kregen drie kinderen. Het volgende vraagstuk diende zich aan: hoe leer je je kinderen praten als je zelf doof bent? Het gezin vond een weg om met Annekes onzichtbare handicap om te gaan.

Jaren later kreeg Anneke te horen over een nieuwe uitvinding. Met behulp van een cochleair implantaat zou ze weer geluiden kunnen horen. Aan zo'n operatie kleefden nogal wat risico's, daarom besloot ze het niet te doen. Ze vond dat ze er voor haar gezin moest zijn.  Meer dan tien jaar later dacht ze er anders over. Ze had intussen kleinkinderen, maar ze hoorde hen niet praten of huilen. Ze wilde toch een poging wagen en op haar tweeënzestigste jaar kreeg ze een cochleair implantaat. Daarmee ging een wereld voor haar open. In het begin moest ze er erg aan wennen. Ze nam een kakofonie van geluiden waar, de hele dag door. Ze moest geluiden opnieuw leren herkennen; haar revalidatieproces na de operatie betekende hard werken. Toen ze de stemmen van haar man en (klein)kinderen hoorde, was dat een emotionele gewaarwording.

Een grote hobby van Anneke is schrijven. De vele verhalen die ze schreef gingen vooral over de problemen waar ze tijdens haar doofheid tegenaan liep. Tevens schreef ze gedichten. Ze vroeg een buurman of hij haar verhalen taalkundig wilde controleren. Die buurman bleek ook uitgever te zijn, hij zag er veel meer in: hij wilde al haar verhalen en de gedichten daarbij als levensverhaal in boekvorm uitgeven. Aldus geschiedde.

Horen met mijn ogen is een prettig geschreven en goed leesbaar boek dat bij veel doven en slechthorenden, mensen met een CI en die een CI overwegen, herkenning oproept.

Horen met mijn ogen is begin november 2020 verschenen bij Uitgeverij Reinaert. Het boek (paperback) telt 160 pagina’s en kost € 17,50. ISBN: 9789492797070.